برای دستیابی به حداکثر بهرهوری و سلامت خاک، تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن یک گام حیاتی است که نتایج کار را متحول میکند. این تنظیم دقیق، تنها یک عمل مکانیکی ساده نیست، بلکه هنری است که بر اساس نوع خاک، محصول و شرایط محیطی، عمق ایدهآل را برای بستر بذر تعیین میکند و به طور مستقیم بر مصرف سوخت، کیفیت شخم و در نهایت عملکرد محصول تأثیر میگذارد.
شخمزنی، سنگبنای آمادهسازی زمین برای کشت و یکی از قدیمیترین فعالیتهای کشاورزی است. با پیشرفت تکنولوژی، ادوات خاکورزی نیز پیچیدهتر و دقیقتر شدهاند همچنین خرید گاوآهن به عنوان یکی از مهمترین این ادوات، نیازمند تنظیمات بسیار ظریف و حرفهای است تا بتواند نقش خود را به بهترین شکل ایفا کند. بسیاری از کشاورزان بر این باورند که صرفاً اتصال گاوآهن به تراکتور و شروع به کار کافی است، اما واقعیت این است که بدون کالیبراسیون دقیق عمق، نه تنها از پتانسیل کامل زمین و محصول خود بهرهمند نمیشوید، بلکه ممکن است به ساختار خاک آسیب رسانده، مصرف سوخت را به طرز چشمگیری افزایش داده و در بلندمدت، عملکرد مزرعه را کاهش دهید. در ادامه، به یک راهنمای جامع و کاربردی میپردازیم تا بتوانید با درک عمیقتر اصول، از مرحله پیشبازرسی تا کالیبراسیون نهایی، عمق شخم را به دقیقترین حالت ممکن تنظیم کنید و به شخم یکنواخت و بهینه دست یابید.
اهمیت و مزایای کالیبره کردن دقیق عمق شخم
تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن، فراتر از یک عمل مکانیکی ساده است؛ این یک سرمایهگذاری استراتژیک برای آینده مزرعه شماست. بیتوجهی به این موضوع میتواند پیامدهای اقتصادی و زراعی جبرانناپذیری داشته باشد، در حالی که دقت در آن مزایای چشمگیری را به همراه میآورد.
مزایای اقتصادی
- بهینهسازی مصرف سوخت تراکتور: عمق نامناسب شخم، به خصوص عمق بیش از حد، مقاومت خاک را در برابر گاوآهن افزایش میدهد و باعث میشود تراکتور با فشار بیشتری کار کند. این فشار بیشتر به معنای مصرف سوخت بالاتر است. با کالیبراسیون دقیق، میتوان مقاومت را بهینه کرده و تا 15-20 درصد در مصرف سوخت صرفهجویی کرد. این میزان صرفهجویی در طول یک فصل زراعی و برای مزارع بزرگ، به رقمی قابل توجه تبدیل میشود.
- کاهش استهلاک و فرسایش قطعات: فشار مضاعف بر گاوآهن و تراکتور نه تنها مصرف سوخت را بالا میبرد، بلکه سایش قطعات را نیز تسریع میکند. تنظیم عمق صحیح، از فرسایش بیمورد خیشها، سوکها، و حتی بخشهای هیدرولیک تراکتور جلوگیری کرده و عمر مفید ادوات را افزایش میدهد. این امر به کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری کمک شایانی میکند.
- صرفهجویی در زمان و نیروی کار: وقتی گاوآهن به درستی تنظیم شده باشد، شخمزنی با سرعت و کارایی بیشتری انجام میشود. نیاز به عبورهای مکرر یا تنظیمات مداوم در حین کار کاهش مییابد که به معنای صرفهجویی در زمان اپراتور و نیروی کار است.
مزایای زراعی و محیط زیستی
- بهبود ساختار و حاصلخیزی خاک: شخم در عمق مناسب، ساختار خاک را بهینه میکند. این به معنای افزایش نفوذپذیری آب و هوا در خاک است که برای تنفس ریشهها و فعالیت میکروارگانیسمهای مفید خاکزی ضروری است. یک ساختار خاک متخلخل، زهکشی بهتری را فراهم کرده و از ماندابی جلوگیری میکند.
- حفاظت از خاک در برابر فرسایش: دفن صحیح بقایای گیاهی در عمق مناسب، به حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از فرسایش بادی و آبی کمک میکند. بقایای گیاهی به عنوان یک محافظ عمل کرده و مواد آلی را به خاک بازمیگردانند که خود در افزایش حاصلخیزی موثر است.
- ایجاد بستر بذر ایدهآل: عمق یکنواخت و مناسب شخم، بستری ایدهآل برای جوانهزنی یکنواخت بذر و رشد ریشههای قوی و عمیق فراهم میآورد. این بستر بذر مناسب، کلید موفقیت در مراحل اولیه رشد گیاه و تضمین استقرار مطلوب آن است.
- مدیریت موثرتر علفهای هرز و آفات: شخم دقیق میتواند بذور علفهای هرز و لارو آفات خاکزی را به عمقهایی ببرد که توانایی جوانهزنی یا ادامه حیات را از دست بدهند. این یک روش طبیعی و پایدار برای مدیریت آفات و علفهای هرز است.
افزایش عملکرد محصول
مجموعه این مزایا در نهایت به افزایش عملکرد محصول منجر میشود. با ایجاد محیطی بهینه برای رشد ریشه، توزیع یکنواخت مواد مغذی و رطوبت در ناحیه ریشه، و بهبود کلی سلامت خاک، گیاهان میتوانند پتانسیل تولید خود را به حداکثر برسانند. در نهایت، تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن، کلید رسیدن به کشاورزی پایدارتر و سودآورتر است.
عوامل کلیدی موثر بر انتخاب عمق شخم مناسب
تنظیم دقیق عمق گاوآهن تنها به یک عدد ثابت محدود نمیشود؛ بلکه فرآیندی پویا است که باید با توجه به چندین عامل کلیدی محیطی و زراعی صورت گیرد. درک این عوامل برای تعیین بهترین عمق شخم برای انواع خاک و دستیابی به شخم زدن یکنواخت ضروری است.
نوع خاک
بافت و ساختار خاک از مهمترین عوامل موثر بر عمق ایدهآل شخم هستند. خاکها از نظر ترکیب شن، سیلت و رس متفاوت بوده و این تفاوتها بر مقاومت آنها در برابر نفوذ گاوآهن و همچنین نیاز گیاهان به عمق شخم تأثیر میگذارد.
- خاکهای سبک (شنی): این خاکها دارای ذرات درشتتر و تخلخل بیشتر هستند. مقاومت کمتری در برابر گاوآهن دارند و برای محصولات ریشهدار عمیق، میتوان عمق شخم بیشتری را در نظر گرفت (عمق تا ۳۰ سانتیمتر یا بیشتر). شخم عمیقتر در این خاکها به اختلاط بهتر مواد آلی و بهبود نگهداری آب کمک میکند.
- خاکهای سنگین (رسی): خاکهای رسی دارای ذرات بسیار ریز و چگالی بالا هستند. نفوذ گاوآهن در این خاکها دشوارتر است و مقاومت بیشتری ایجاد میکنند. شخم در عمقهای کمتر (۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر) معمولاً توصیه میشود تا از تشکیل کلوخههای بزرگ و لایه سخت زیرین جلوگیری شود. شخم بیش از حد عمیق در خاکهای رسی میتواند ساختار خاک را تخریب کند و به زهکشی آسیب برساند.
- خاکهای لومی: این خاکها تعادلی از شن، سیلت و رس دارند و معمولاً ایدهآلترین خاکها برای کشاورزی هستند. عمق شخم در این خاکها میتواند متوسط تا نسبتاً عمیق باشد (۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر)، بسته به محصول و شرایط.
میزان مواد آلی خاک نیز مهم است؛ خاکهای غنی از مواد آلی معمولاً ساختار بهتری دارند و انعطافپذیری بیشتری در برابر عمق شخم نشان میدهند.
نوع محصول و سیستم کشت
هر محصول نیازهای ریشهای متفاوتی دارد که مستقیماً بر تاثیر عمق شخم بر رشد ریشه گیاهان مؤثر است.
- محصولات ریشهدار عمیق: محصولاتی مانند ذرت، یونجه، نیشکر و برخی غلات که نیاز به فضای زیادی برای گسترش ریشه دارند، از شخم عمیقتر بهرهمند میشوند (۲۵-۳۰ سانتیمتر). شخم عمیقتر به ریشهها اجازه میدهد تا به آب و مواد مغذی در لایههای پایینتر خاک دسترسی پیدا کنند.
- محصولات ریشهدار سطحی: محصولاتی مانند سبزیجات برگدار یا برخی علوفهها که سیستم ریشهای سطحیتری دارند، نیاز به شخم عمیق ندارند. شخم سطحیتر (۱۵-۲۰ سانتیمتر) برای این محصولات کافی است و از برگرداندن بیش از حد خاک جلوگیری میکند.
همچنین، هدف از شخمزنی نیز مهم است؛ آیا شخم برای کاشت بذر است، یا برای آمادهسازی اولیه زمین یا شکستن لایه سخت؟
رطوبت خاک
رطوبت خاک عامل بسیار مهمی در نحوه کالیبره کردن عمق خیش گاوآهن و کیفیت شخم است. رطوبت بهینه باعث میشود خاک به خوبی خرد شده و برگردانده شود.
- خاک خشک: شخم در خاک بسیار خشک بسیار دشوار است. گاوآهن به سختی نفوذ میکند، نیاز به نیروی کششی بسیار بالا میرود، و خاک به صورت کلوخههای بزرگ برگردانده میشود که برای بستر بذر نامناسب است. در این شرایط، ممکن است نیاز باشد عمق شخم را کاهش دهید یا منتظر بارندگی یا آبیاری بمانید.
- خاک مرطوب: شخم در خاک بیش از حد مرطوب نیز مشکلات خاص خود را دارد. خاک به خیشها میچسبد، باعث فشرده شدن خاک و تشکیل لایه سخت زیرین میشود و به ساختار خاک آسیب میرساند. در این حالت نیز باید از شخمزنی خودداری کرد.
رطوبت ایدهآل خاک معمولاً زمانی است که خاک کمی مرطوب اما نه چسبناک باشد؛ به طوری که وقتی آن را در دست فشار میدهید، شکل بگیرد اما با کمی فشار خرد شود.
وضعیت بقایای گیاهی و پوشش قبلی
وجود بقایای گیاهی سنگین در سطح خاک (مانند بقایای ذرت یا گندم) نیازمند عمق شخم بیشتری است تا این بقایا به خوبی دفن شده و از انسداد گاوآهن جلوگیری شود. دفن کامل بقایا به تجزیه آنها و بازگشت مواد آلی به خاک کمک میکند و همچنین برای کنترل علفهای هرز و آفات مؤثر است. در سیستمهایی که حفظ بقایا (Conservation Tillage) هدف نیست، عمق شخم باید به گونهای تنظیم شود که حداقل ۸۰ درصد بقایا دفن شوند.
هدف از شخمزنی
شخمزنی میتواند اهداف مختلفی داشته باشد:
- شکستن لایه سخت زیرین (Pan Breaking):در خاکهایی که لایهای سخت در عمق مشخصی تشکیل شده، شخم عمیقتر برای شکستن این لایه و بهبود نفوذ ریشه و آب ضروری است.
- تهویه خاک:برای بهبود اکسیژنرسانی به ریشهها و میکروارگانیسمها.
- مخلوط کردن کود و اصلاحکنندهها:برای توزیع یکنواخت مواد مغذی در عمق ریشه.
- کنترل علفهای هرز:دفن بذر علفهای هرز.
هر یک از این اهداف ممکن است نیاز به تنظیم دقیق عمق گاوآهن متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال، برای شکستن لایه سخت، گاوآهنهای چیزل ممکن است تا عمق ۴۰-۵۰ سانتیمتر نیز نفوذ کنند.
شرایط آب و هوایی منطقه
زمان شخمزنی (پاییزه یا بهاره) نیز میتواند بر عمق تأثیر بگذارد. شخم پاییزه معمولاً عمیقتر انجام میشود تا خاک در طول زمستان در معرض یخبندان و ذوب قرار گرفته و ساختارش بهبود یابد. شخم بهاره اغلب سطحیتر است تا بستر بذر سریعتر آماده شود و رطوبت خاک بیش از حد از بین نرود.
در نهایت، تمامی این عوامل باید به صورت ترکیبی و با در نظر گرفتن تجربه کشاورز و توصیههای متخصصین محلی در نظر گرفته شوند تا بهینهترین عمق برای تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن حاصل شود.
آشنایی با اجزا و مکانیزمهای تنظیم عمق در گاوآهن
برای انجام یک تنظیم دقیق عمق گاوآهن، شناخت اجزا و مکانیزمهای آن از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون این دانش، کالیبراسیون گاوآهن دشوار و غیرموثر خواهد بود. در اینجا به اجزای اصلی تراکتور و گاوآهن که در فرآیند تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن نقش دارند، میپردازیم.
سیستم اتصال سهنقطه تراکتور
این سیستم، نقطه حیاتی برای اتصال و کنترل ادوات کشاورزی به تراکتور است و شامل سه بازو میشود:
- بازوهای پایینی (Lower Links): دو بازوی اصلی در پایین که گاوآهن از طریق پین به آنها متصل میشود. این بازوها عمدتاً مسئول بالا و پایین بردن گاوآهن هستند.
- بازوی مرکزی (Top Link یا میل لنگ مرکزی): یک بازو در بالای دو بازوی پایینی که طول آن قابل تنظیم است. تنظیم طول این بازو، زاویه طولی گاوآهن (شیب رو به جلو یا عقب) را کنترل میکند و نقش اساسی در نحوه کالیبره کردن عمق خیش گاوآهن و تراز طولی آن دارد. میل لنگ مرکزی تعیین میکند که آیا گاوآهن بیشتر به سمت جلو متمایل شود (عمقگیری بیشتر نوک خیش) یا به سمت عقب (عمقگیری کمتر).
نقش کنترل موقعیت (Position Control) و کنترل کشش (Draft Control) در تنظیم عمق
تراکتورهای مدرن معمولاً دارای دو حالت اصلی برای کنترل هیدرولیک بازوهای سهنقطه هستند که مستقیماً بر عمق شخم تأثیر میگذارند:
- کنترل موقعیت (Position Control): این سیستم، موقعیت بازوهای پایینی را نسبت به تراکتور ثابت نگه میدارد. به عبارت دیگر، عمق گاوآهن را نسبت به شاسی تراکتور حفظ میکند. این حالت برای عملیاتی مناسب است که نیاز به عمق ثابت دارند، مانند کاشت. اما در زمینهای ناهموار، ممکن است عمق شخم نسبت به سطح زمین متغیر باشد.
- کنترل کشش (Draft Control): این سیستم هوشمندتر، بار کششی وارد بر تراکتور را حس میکند. وقتی گاوآهن به لایهای سختتر میرسد و بار کششی افزایش مییابد، سیستم کنترل کشش به طور خودکار گاوآهن را کمی بالا میآورد تا بار کاهش یابد. وقتی خاک نرمتر میشود، گاوآهن را پایین میآورد. این مکانیزم به حفظ عمق شخم یکنواخت نسبت به سطح زمین (به جای شاسی تراکتور) کمک میکند، بهینهسازی مصرف سوخت را در پی دارد و از فشار بیش از حد به تراکتور و گاوآهن جلوگیری میکند. برای شخمزنی با گاوآهن، حالت کنترل کشش معمولاً بهترین گزینه است.
اجزای گاوآهن
خود گاوآهن نیز از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام در تنظیم عمق نقش دارند:
- شاسی و نقاط اتصال: چارچوب اصلی گاوآهن که سایر اجزا به آن متصل میشوند. پایداری شاسی برای شخم زدن یکنواخت حیاتی است.
- چرخ عمقگیر (Depth Wheel): در بسیاری از گاوآهنهای مدرن و بزرگتر، یک یا چند چرخ عمقگیر در عقب یا کنار شاسی وجود دارد. این چرخها با کمک اهرمهای مکانیکی یا هیدرولیکی قابل تنظیم هستند و عمق شخم را مستقلاً از سیستم هیدرولیک تراکتور کنترل میکنند. تنظیم این چرخ، یکی از دقیقترین روشها برای تنظیم عمق گاوآهن چیزل یا برگرداندار است.
- خیشها (مولدبرد، سوک، تیغههای برشی):
- مولدبرد (Moldboard): قسمت اصلی که خاک را برمیگرداند و خرد میکند. شکل و زاویه آن بر کیفیت برگرداندن خاک و عمق نفوذ تأثیر دارد.
- سوک (Share): نوک تیز خیش که اولین نقطه تماس با خاک است و خاک را برش میدهد. تیزی و زاویه صحیح سوک برای نفوذ آسان و عمقگیری مناسب حیاتی است.
- تیغههای برشی (Coulter): دیسکهای تیز جلوی هر خیش که بقایای گیاهی را برش میدهند و به خیش اصلی کمک میکنند تا به راحتی در خاک نفوذ کند و از گرفتگی جلوگیری شود.
وضعیت این اجزا، به خصوص تیزی سوکها و شکل مولدبرد، مستقیماً بر میزان مقاومت خاک و توانایی گاوآهن برای حفظ عمق تأثیر میگذارد.
- زنجیرهای محدود کننده و میل لنگ جانبی (Stabilizer Chains and Lateral Links): این اجزا، حرکت جانبی گاوآهن را محدود میکنند. تنظیم صحیح آنها باعث میشود گاوآهن در یک خط مستقیم حرکت کند و از انحراف آن به چپ و راست جلوگیری شود. آزادی بیش از حد میتواند به شخم ناهموار منجر شود، در حالی که سفتی بیش از حد، سیستم هیدرولیک را تحت فشار قرار میدهد. میل لنگهای جانبی نیز برای تنظیم تراز عرضی گاوآهن و اطمینان از یکسان بودن عمق تمامی خیشها استفاده میشوند.
آشنایی با عملکرد و تنظیمات این اجزا به اپراتور کمک میکند تا با دقت بیشتری تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن را انجام دهد و بهترین نتیجه را از کار خود بگیرد.
راهنمای گامبهگام تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن
برای دستیابی به یک شخم ایدهآل و شخم زدن یکنواخت، لازم است مراحل تنظیم و کالیبراسیون را با دقت و به ترتیب انجام دهید. این فرآیند، کلید بهینهسازی عملکرد گاوآهن، کاهش مصرف سوخت و افزایش بهرهوری مزرعه است.
۴.۱. مراحل پیش از شروع کار و بازرسی اولیه
قبل از اینکه گاوآهن را به زمین بزنید، یک بازرسی کامل انجام دهید. این مرحله اغلب نادیده گرفته میشود، اما برای ایمنی و کارایی ضروری است.
- بازرسی چشمی گاوآهن:
- تیزی خیشها و سوکها: مطمئن شوید که خیشها و سوکها تیز و سالم هستند. خیشهای کند مقاومت خاک را افزایش داده، باعث مصرف سوخت بیشتر و شخم نامطلوب میشوند.
- استحکام پیچ و مهرهها: تمامی پیچ و مهرههای اتصالدهنده اجزای گاوآهن را بررسی و سفت کنید. لرزش در حین کار میتواند باعث شل شدن آنها شود.
- عدم وجود آسیب: به دنبال ترکخوردگی، خمیدگی یا هرگونه آسیب در شاسی و سایر اجزا باشید.
- تیغههای برشی (Coulter): از چرخش روان و تیزی آنها اطمینان حاصل کنید. آنها باید در فاصله مناسب از سوک قرار گرفته باشند (معمولاً ۱ تا ۲ سانتیمتر جلوتر و کمی به سمت زمین متمایل).
- بررسی تراکتور:
- فشار باد لاستیکها (بسیار مهم در کالیبراسیون): این مورد اغلب نادیده گرفته میشود. فشار باد نامناسب لاستیکها (به خصوص لاستیکهای عقب) میتواند باعث تغییر در تراز تراکتور و به تبع آن، عمق شخم شود. لاستیکها باید طبق توصیه سازنده پرباد باشند. اختلاف فشار بین لاستیکهای چپ و راست میتواند باعث کشیدگی تراکتور و شخم ناهموار شود.
- سطح روغن هیدرولیک: از کافی بودن سطح روغن هیدرولیک برای عملکرد صحیح سیستم بالابر و کنترل کشش اطمینان حاصل کنید.
- توان کافی: مطمئن شوید تراکتور از توان لازم برای کشیدن گاوآهن در عمق مورد نظر و در شرایط خاک فعلی برخوردار است.
- تهیه ابزارهای لازم:
- متر نواری برای اندازهگیری عمق.
- آچار و ابزارهای مناسب برای سفت کردن پیچ و مهرهها.
- تراز (سطحسنج) برای بررسی تراز طولی و عرضی.
- دفترچه راهنمای گاوآهن و تراکتور برای اطلاعات دقیقتر تنظیمات.
۴.۲. اتصال صحیح گاوآهن به تراکتور
اتصال درست گاوآهن، اولین گام برای تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن است. این مرحله بر پایداری و عملکرد کلی دستگاه تأثیر میگذارد.
- اتصال به بازوهای پایینی و پینهای ایمنی: گاوآهن را به پینهای بازوهای پایینی تراکتور متصل کنید و از قفلهای ایمنی استفاده کنید تا از جدا شدن ناگهانی جلوگیری شود.
- تنظیم میل لنگ مرکزی:
- میل لنگ مرکزی را به نقطه اتصال در بالای گاوآهن وصل کنید.
- تعیین تراز طولی اولیه گاوآهن (بسیار حیاتی برای عمق یکنواخت): گاوآهن را روی یک سطح صاف قرار دهید (یا در مزرعه، پس از شروع اولین شیار شخم). طول میل لنگ مرکزی را طوری تنظیم کنید که شاسی اصلی گاوآهن (نه فقط خیشها) کاملاً موازی با زمین و مسیر حرکت تراکتور باشد. این کار معمولاً با اندازهگیری فاصله نقاط مشخصی از شاسی گاوآهن تا زمین انجام میشود. این تنظیم اولیه به نفوذ یکنواخت نوک خیشها و جلوگیری از فرو رفتن بیش از حد نوک یا پاشنه خیشها کمک میکند.
- تنظیم زنجیرهای محدود کننده: زنجیرهای محدود کننده یا میل لنگهای جانبی را طوری تنظیم کنید که حرکت جانبی گاوآهن به چپ و راست، حداقل اما کافی باشد. نه خیلی سفت که به تراکتور فشار وارد کند و نه خیلی شل که گاوآهن در حین کار دچار انحراف شود. معمولاً ۱ تا ۲ سانتیمتر آزادی جانبی کافی است.
۴.۳. کالیبراسیون اولیه عمق در مزرعه (آزمایش در شرایط واقعی)
پس از اتصال صحیح، نوبت به آزمایش و تنظیمات اولیه در مزرعه میرسد.
- تنظیم تراز عرضی گاوآهن:
- پس از اتصال، تراکتور را در یک موقعیت شخمزنی (با یک یا دو شیار ایجاد شده) قرار دهید. چرخ سمت راست تراکتور باید در شیار شخمخورده قبلی باشد.
- با استفاده از اهرمهای هیدرولیک یا مکانیکی تراکتور (معمولاً یک میل لنگ قابل تنظیم در سمت چپ بازوهای پایینی)، گاوآهن را از نظر عرضی تراز کنید. هدف: اطمینان از اینکه تمامی خیشها به عمق یکسانی در خاک نفوذ میکنند و خاک به طور یکنواخت برگردانده میشود. به عبارت دیگر، اولین خیش و آخرین خیش باید عمق یکسانی داشته باشند. برای تنظیم عمق گاوآهن چهارخیش یا بیشتر، این مرحله حیاتی است.
- شخمزنی نوار آزمایشی: یک منطقه کوچک در مزرعه را برای شخمزنی آزمایشی انتخاب کنید. حداقل برای چند ده متر شخم بزنید تا گاوآهن به عمق نهایی خود برسد.
- تنظیم اولیه عمق از طریق سیستم هیدرولیک تراکتور:
- از اهرم کنترل موقعیت (Position Control) برای بالا و پایین بردن گاوآهن استفاده کنید و آن را در موقعیت اولیه عمق مورد نظر قرار دهید.
- درگیر کردن اهرم کنترل کشش (Draft Control) و اهمیت آن در حفظ عمق: اهرم کنترل کشش را روی تنظیمات توصیه شده توسط سازنده تراکتور یا با آزمون و خطا، در نقطهای قرار دهید که گاوآهن عمق ثابتی را حفظ کند و تراکتور تحت فشار غیرعادی قرار نگیرد. این اهرم به طور مداوم عمق را بر اساس مقاومت خاک تنظیم میکند و به حفظ عمق یکنواخت کمک میکند.
۴.۴. کالیبراسیون دقیق عمق (مرحله نهایی)
این مرحله شامل جزئیات بیشتری برای تنظیم دقیق عمق گاوآهن و تضمین بهترین کیفیت شخم است.
- اندازهگیری دقیق عمق:
- پس از شخمزنی یک نوار آزمایشی، تراکتور را متوقف کرده و گاوآهن را در همان وضعیت شخمزنی (در داخل خاک) نگه دارید.
- با متر نواری، عمق شخم را در چندین نقطه (ابتدا، وسط و انتها) در طول نوار آزمایشی و برای هر خیش به صورت جداگانه اندازهگیری کنید. این کار به شما نشان میدهد که آیا شخم در تمام نقاط و توسط تمامی خیشها یکنواخت است یا خیر.
- تنظیمات نهایی با چرخ عمقگیر (در صورت وجود):
- چرخ عمقگیر چگونه عمل میکند: این چرخ به عنوان یک تکیهگاه عمل کرده و عمق شخم را مستقل از سیستم هیدرولیک تراکتور تعیین میکند. با بالا و پایین بردن چرخ، عمق نفوذ خیشها تغییر میکند.
- چگونه آن را برای عمق مورد نظر تنظیم کنیم؟ اهرم یا پیچ تنظیم چرخ عمقگیر را طوری تنظیم کنید که فاصله بین شاسی گاوآهن و سطح زمین به اندازهای باشد که عمق شخم مورد نظر شما حاصل شود. معمولاً این تنظیمات را در یک سطح صاف انجام میدهند و سپس در مزرعه تنظیمات جزئیتری اعمال میکنند. این روش برای راهنمای تنظیم عمق گاوآهن رومانی یا تنظیم عمق گاوآهن فرگوسن بسیار مؤثر است.
- تنظیم میل لنگ مرکزی برای عمق دقیقتر: پس از تنظیم اولیه با هیدرولیک و چرخ عمقگیر، ممکن است نیاز به ریز تنظیم میل لنگ مرکزی باشد. اگر نوک خیشها به خوبی در خاک نفوذ نمیکنند، میل لنگ مرکزی را کمی کوتاهتر کنید تا گاوآهن بیشتر به سمت جلو متمایل شود. اگر به شدت به سمت پایین کشیده میشود، کمی بلندتر کنید. هدف، نفوذ یکنواخت نوک خیشها و تراز کامل شاسی است.
- تنظیم فشار لاستیکها: پس از تمام تنظیمات، دوباره فشار باد لاستیکها را بازبینی کنید. حتی تغییرات جزئی میتواند بر تراز تراکتور و به تبع آن، بر عمق شخم تأثیر بگذارد. اطمینان حاصل کنید که فشار در هر دو لاستیک عقب یکسان است.
- تکرار و بازبینی: هر بار که تنظیمات مهمی را انجام میدهید، یک نوار آزمایشی دیگر شخم بزنید و دوباره عمق را اندازهگیری کنید. این فرآیند تکرار میشود تا به عمق مطلوب و یکنواخت در کل مزرعه برسید.
- بررسی همپوشانی (Overlap): همپوشانی صحیح به این معناست که ردیفهای شخم به خوبی در کنار یکدیگر قرار گرفته و هیچ نوار شخمنخورده یا شخمزده نشدهای باقی نماند. تنظیم همپوشانی معمولاً با تنظیم میل لنگ جانبی (Side Link) یا برخی اهرمهای عرضی در تراکتور انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که هر خیش، میزان صحیحی از خاک را در کنار شیار قبلی برمیگرداند.
کالیبراسیون دقیق عمق شخم، نه تنها یک اقدام فنی، بلکه یک سرمایهگذاری برای بهبود ساختار خاک، کاهش هزینههای سوخت و افزایش پایداری و بهرهوری کشاورزی است.
نکات پیشرفته و تکنیکهای بهینهسازی عمق شخم برای گاوآهنهای مختلف
پس از تسلط بر اصول اولیه، میتوان با نکات فنی تنظیم و سرویس گاوآهن و تکنیکهای پیشرفتهتر، تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن را برای انواع مختلف آن و در شرایط متفاوت بهینه کرد. این رویکرد به شما کمک میکند تا به حداکثر کارایی و کیفیت شخم دست یابید و از مدیریت عمق شخم برای کنترل علفهای هرز نیز بهرهمند شوید.
گاوآهن برگرداندار (Moldboard Plow)
گاوآهن برگرداندار، خاک را به طور کامل برمیگرداند تا بقایا دفن شوند. روش صحیح تنظیم عمق گاوآهن برگرداندار شامل موارد زیر است:
- تنظیم برای چرخش کامل خاک:عمق و عرض شخم باید به گونهای باشد که خاک به طور کامل ۱۸۰ درجه برگردد. اگر خاک به خوبی برنمیگردد یا بقایا دفن نمیشوند، ممکن است عمق کافی نباشد یا زاویه مولدبرد (برگرداننده) نیاز به تنظیم داشته باشد.
- زاویه نفوذ:میل لنگ مرکزی باید طوری تنظیم شود که پاشنه خیش کمی بالاتر از نوک آن باشد تا نفوذ بهتری حاصل شود. اگر پاشنه بیش از حد درگیر شود، مقاومت افزایش مییابد.
- تراز افقی و عمودی:تراز بودن دقیق گاوآهن از هر دو جهت برای شخم یکنواخت و کارآمد ضروری است.
گاوآهن چیزل (Chisel Plow)
گاوآهن چیزل، خاک را بدون برگرداندن و با حداقل دستخوردگی، در عمقهای مختلف میشکند. تنظیم عمق گاوآهن چیزل برای حفظ بقایا و شکستن لایههای سخت بسیار متفاوت است.
- عمقگیری متفاوت و حفظ بقایا:هدف چیزل، شکستن لایههای فشرده زیرین بدون دفن کامل بقایا است. عمق آن میتواند تا ۴۰-۵۰ سانتیمتر یا بیشتر نیز برسد.
- تنظیم شاخکها:شاخکهای چیزل باید تیز و در وضعیت خوبی باشند. تنظیم فاصله و الگوی قرارگیری شاخکها (به صورت خطی یا متناوب) بر میزان خرد شدن خاک و مقاومت کششی تأثیر میگذارد.
- تنظیم غلتکهای پشت:برخی چیزلها دارای غلتکهای تسطیحکننده در پشت هستند که به شکستن کلوخهها و صاف کردن سطح کمک میکنند. ارتفاع و فشار این غلتکها نیز باید تنظیم شود.
گاوآهن دیسک (Disc Plow)
گاوآهن دیسک برای خاکهای سنگین و چسبنده، یا زمینهای دارای ریشه و بقایای زیاد مناسب است. تنظیم زاویه دیسک برای عمق حیاتی است.
- تنظیم زاویه حمله (Angle of Attack):زاویه دیسکها نسبت به جهت حرکت تراکتور، عمق و کیفیت برش خاک را تعیین میکند. زاویه بیشتر به معنای عمق بیشتر و برگرداندن بهتر خاک، اما مقاومت کششی بالاتر است.
- تنظیم وزن:در برخی مدلها، میتوان با افزودن وزن به شاسی، نفوذ دیسکها را در خاکهای سختتر افزایش داد.
- تنظیم شیب (Tilt Angle):شیب دیسکها نیز بر کیفیت شخم تأثیر میگذارد و باید به درستی تنظیم شود.
گاوآهن تیلری (Rotary Tiller/Power Harrow)
اگرچه به معنای دقیق کلمه “گاوآهن” نیستند، اما روتیواتورها یا هاروهای قدرتی نیز برای آمادهسازی بستر بذر استفاده میشوند و تنظیم ارتفاع و سرعت تیغهها برای عمق مورد نظر ضروری است.
- تنظیم سرعت چرخش تیغهها و سرعت حرکت تراکتور:سرعت بالای تیغهها و سرعت پایین تراکتور باعث خرد شدن بیشتر خاک و عمق نفوذ بیشتر میشود.
- تنظیم ارتفاع تیغهها: چرخهای کنترل عمق یا سیستم هیدرولیک تراکتور برای تنظیم ارتفاع و عمق کار تیغهها استفاده میشوند.
تاثیر سرعت حرکت تراکتور بر عمق شخم و کیفیت کار
سرعت تراکتور مستقیماً بر عمق و کیفیت شخم تأثیر میگذارد. سرعت بیش از حد میتواند باعث شود گاوآهن نتواند به عمق مورد نظر نفوذ کند یا خاک به خوبی برگردانده و خرد نشود. سرعت کمتر، نفوذ بهتر را تضمین میکند و کیفیت شخم را افزایش میدهد، اما زمانبرتر و پرهزینهتر است. یافتن سرعت بهینه که تعادلی بین کیفیت و کارایی باشد، با تجربه و آزمون و خطا به دست میآید. همچنین در هامین کشت کارشناسان ما آمادهاند تا شما را در این زمینه راهنمایی کنند.
چگونه عمق شخم را بر اساس رطوبت متغیر خاک تنظیم کنیم؟
رطوبت خاک در یک مزرعه میتواند متغیر باشد. در نقاط مرطوبتر، مقاومت کمتر است و گاوآهن ممکن است بیش از حد عمیق شود. در نقاط خشکتر، مقاومت بیشتر است و نفوذ دشوارتر. در صورت مشاهده این تغییرات، میتوان با تنظیمات جزئی اهرم کنترل کشش (Draft Control) در تراکتور (اگر مجهز باشد) یا تنظیم چرخ عمقگیر، عمق را به صورت پویا مدیریت کرد. در نهایت، بهترین راهکار، شخمزنی در شرایط رطوبتی ایدهآل و یکنواخت است.
استفاده از فناوریهای نوین (GPS و سیستمهای خودکار کنترل عمق)
کشاورزی دقیق، امکانات جدیدی را برای تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن فراهم آورده است. سیستمهای GPS با دقت بالا میتوانند مسیر حرکت تراکتور و نقاط مزرعه را ثبت کنند. سیستمهای خودکار کنترل عمق، با استفاده از سنسورها و دادههای GPS، میتوانند به طور خودکار عمق گاوآهن را بر اساس نقشههای از پیش تعیینشده یا تغییرات مقاومت خاک، تنظیم کنند. این فناوریها به شخم زدن یکنواخت و بهینه در مقیاس وسیع کمک شایانی میکنند.
با درک این نکات پیشرفته و اعمال آنها، میتوانید کیفیت شخمزنی خود را به طور چشمگیری افزایش دهید و اهمیت عمق شخم در کشاورزی پایدار را به عینه مشاهده کنید. این دانش نه تنها به شما در حفظ سلامت خاک کمک میکند، بلکه به افزایش سودآوری و کارایی مزرعه شما نیز منجر میشود.
مشکلات رایج در تنظیم عمق شخم و راهحلهای عملی
حتی با بهترین نیتها و دقیقترین برنامهریزیها، ممکن است در حین تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن با مشکلاتی مواجه شوید. شناسایی به موقع این مشکلات و اطلاع از راهکارهای عملی برای رفع مشکل شخم ناهموار، میتواند از آسیب به خاک، هدر رفتن سوخت و کاهش کیفیت کار جلوگیری کند.
شخم ناهموار و عمق متغیر
یکی از رایجترین مشکلات، عدم یکنواختی عمق شخم در طول مزرعه یا بین خیشهای مختلف است. این مشکل میتواند به دلیل چندین عامل باشد:
- دلایل:
- عدم تراز طولی یا عرضی گاوآهن: اگر میل لنگ مرکزی یا میل لنگهای جانبی به درستی تنظیم نشده باشند، گاوآهن به طور یکنواخت در خاک نفوذ نمیکند.
- فشار باد نامناسب لاستیکهای تراکتور: اختلاف فشار بین لاستیکهای عقب میتواند باعث کج شدن تراکتور و در نتیجه، گاوآهن شود.
- عدم استفاده صحیح از کنترل کشش: اگر سیستم کنترل کشش تراکتور به درستی تنظیم نشده باشد یا اصلاً استفاده نشود، گاوآهن در خاکهای با مقاومت متفاوت، عمق یکسانی نخواهد داشت.
- خیشهای کند یا آسیبدیده: خیشهایی که تیز نیستند یا آسیب دیدهاند، به طور یکنواخت نفوذ نمیکنند.
- راهکارهای تراز مجدد:
- بررسی و تنظیم مجدد میل لنگ مرکزی و جانبی: مطمئن شوید گاوآهن کاملاً موازی با زمین و عمود بر جهت حرکت تراکتور است.
- بازبینی فشار باد لاستیکها: فشار باد را طبق توصیههای سازنده تنظیم کنید و از یکسان بودن آن در هر دو لاستیک عقب اطمینان حاصل کنید.
- تنظیم اهرم کنترل کشش: با آزمون و خطا، نقطه بهینه برای کنترل کشش را پیدا کنید.
- تعویض یا تیز کردن خیشها: خیشهای کند یا آسیبدیده را تعویض یا تیز کنید.
گاوآهن به عمق کافی نفوذ نمیکند
این مشکل زمانی رخ میدهد که گاوآهن نمیتواند به عمق مورد نظر نفوذ کند و شخم سطحیتر از حد مطلوب میشود.
- دلایل:
- تیزی خیشها: خیشهای کند نمیتوانند به راحتی در خاک نفوذ کنند.
- رطوبت خاک: خاک بسیار خشک یا فشرده شده، مقاومت بالایی در برابر نفوذ گاوآهن ایجاد میکند.
- توان تراکتور: ممکن است تراکتور توان کافی برای کشیدن گاوآهن در عمق مورد نظر را نداشته باشد، به خصوص در خاکهای سنگین.
- تنظیم میل لنگ مرکزی: اگر میل لنگ مرکزی بیش از حد بلند باشد، نوک خیشها به اندازه کافی به سمت پایین متمایل نمیشوند.
- تنظیم چرخ عمقگیر: چرخ عمقگیر ممکن است بیش از حد بالا تنظیم شده باشد و جلوی نفوذ بیشتر را بگیرد.
- راهحلها:
- خیشها را تیز یا تعویض کنید.
- در صورت امکان، قبل از شخمزنی، زمین را آبیاری کنید تا رطوبت بهینه حاصل شود.
- از تراکتوری با توان مناسب استفاده کنید یا عمق شخم را کاهش دهید.
- میل لنگ مرکزی را کمی کوتاهتر کنید.
- تنظیمات چرخ عمقگیر را بررسی و در صورت لزوم آن را پایینتر بیاورید.
گاوآهن بیش از حد عمیق میرود
این مشکل نیز میتواند به همان اندازه شخم سطحی مضر باشد، زیرا مصرف سوخت را افزایش داده و ساختار خاک را تحت تأثیر قرار میدهد.
- دلایل:
- تنظیم میل لنگ مرکزی: اگر میل لنگ مرکزی بیش از حد کوتاه باشد، گاوآهن بیش از حد به سمت جلو متمایل شده و عمیقاً نفوذ میکند.
- تنظیم کنترل کشش: تنظیم نادرست اهرم کنترل کشش میتواند باعث شود سیستم، گاوآهن را بیش از حد پایین نگه دارد.
- تنظیم چرخ عمقگیر: چرخ عمقگیر ممکن است بیش از حد پایین تنظیم شده باشد.
- راهحلها:
- میل لنگ مرکزی را کمی بلندتر کنید.
- تنظیمات اهرم کنترل کشش را بازبینی و در صورت لزوم، آن را در موقعیت مناسبتری قرار دهید.
- چرخ عمقگیر را در ارتفاع مناسب تنظیم کنید.
انحراف گاوآهن به یک سمت
وقتی گاوآهن به طور مداوم به یک سمت کشیده میشود، نشاندهنده عدم تعادل است.
- دلایل:
- عدم تراز عرضی: اگر گاوآهن از نظر عرضی تراز نباشد، فشار بیشتری به یک سمت وارد میشود.
- فشار باد نامساوی لاستیکها: این مورد میتواند باعث کشیده شدن تراکتور و گاوآهن به یک سمت شود.
- تنظیم نادرست زنجیرهای محدود کننده: اگر یک زنجیر سفتتر از دیگری باشد، گاوآهن را به آن سمت میکشد.
- راهحلها:
- تنظیم مجدد تراز عرضی گاوآهن.
- بازبینی و تنظیم فشار باد لاستیکها.
- تنظیم زنجیرهای محدود کننده برای ایجاد آزادی یکسان در هر دو طرف.
تراکتور تحت فشار زیاد قرار میگیرد
احساس فشار زیاد بر تراکتور و کاهش سرعت آن میتواند نشانهای از تنظیمات نادرست یا شرایط نامناسب باشد.
- دلایل:
- عمق شخم بیش از حد: گاوآهن در عمقی کار میکند که تراکتور برای آن طراحی نشده است.
- تیزی خیشها: خیشهای کند مقاومت زیادی ایجاد میکنند.
- سرعت حرکت نامناسب: سرعت بیش از حد میتواند به تراکتور فشار وارد کند.
- رطوبت نامناسب خاک: خاک بسیار خشک یا بسیار مرطوب مقاومت را افزایش میدهد.
- راهحلها:
- عمق شخم را کاهش دهید.
- خیشها را تیز یا تعویض کنید.
- سرعت تراکتور را متناسب با شرایط خاک و توان دستگاه تنظیم کنید.
- منتظر شرایط رطوبتی بهینه خاک بمانید.
خاک به خوبی برگردانده یا خرد نمیشود
اگر خاک پس از شخم به صورت کلوخههای بزرگ باقی میماند یا به خوبی برگردانده نمیشود، مشکل در تنظیمات یا شرایط خاک است.
- دلایل:
- زاویه خیشها و مولدبرد: زاویه نادرست میتواند مانع از برگرداندن و خرد کردن صحیح خاک شود.
- عمق شخم: عمق بسیار کم یا زیاد ممکن است باعث کیفیت پایین شخم شود.
- رطوبت خاک: خاک بسیار خشک یا بیش از حد مرطوب، به خوبی خرد نمیشود.
- سرعت تراکتور: سرعت بسیار کم یا زیاد میتواند بر کیفیت برگرداندن خاک تأثیر بگذارد.
- راهحلها:
- زاویه مولدبرد و خیشها را بازبینی و تنظیم کنید.
- عمق شخم را متناسب با نوع خاک و رطوبت آن تنظیم کنید.
- در شرایط رطوبتی بهینه شخم بزنید.
- سرعت تراکتور را تنظیم کنید تا بهترین نتیجه حاصل شود.
نکات ایمنی حیاتی در حین تنظیم و کار با گاوآهن
ایمنی همواره باید در اولویت باشد، به خصوص هنگام کار با ادوات سنگین کشاورزی مانند گاوآهن. رعایت نکات ایمنی نه تنها از حوادث و آسیبهای جانی جلوگیری میکند، بلکه به حفظ و نگهداری صحیح ابزارهای لازم برای کالیبراسیون عمق شخم و خود گاوآهن نیز کمک میکند.
قبل از هر اقدامی، همیشه توصیههای سازنده تراکتور و گاوآهن را مطالعه کنید. هر مدل ممکن است دارای نکات ایمنی خاص خود باشد.
-
- همیشه تراکتور را خاموش کرده و ترمز دستی را بکشید: قبل از انجام هرگونه تنظیم، بازرسی، اتصال یا جدا کردن گاوآهن، مطمئن شوید که تراکتور کاملاً خاموش و ترمز دستی آن درگیر است. این کار از حرکت ناخواسته تراکتور و گاوآهن جلوگیری میکند.
- از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مناسب استفاده کنید: هنگام کار با گاوآهن، حتماً از دستکشهای مقاوم، کفش ایمنی با پنجه فولادی، عینک ایمنی و لباس کار مناسب استفاده کنید. این تجهیزات از شما در برابر بریدگی، له شدگی و پرتاب ذرات محافظت میکنند.
- آگاهی کامل از نقاط خطرناک و متحرک گاوآهن: خیشها، دیسکها، زنجیرها و سایر قسمتهای متحرک گاوآهن میتوانند بسیار خطرناک باشند. هرگز دستها یا پاهایتان را در نزدیکی این نقاط قرار ندهید، مگر اینکه مطمئن باشید هیچ نیروی محرکهای وجود ندارد.
- حمل و نقل ایمن گاوآهن در جاده و مزرعه:
- در هنگام حمل و نقل گاوآهن در جادهها، حتماً از چراغهای هشدار دهنده و علامتگذاریهای لازم استفاده کنید تا سایر رانندگان از حضور شما آگاه باشند.
- گاوآهن را در بالاترین موقعیت حمل و نقل قرار دهید و مطمئن شوید که به درستی قفل شده است.
- با سرعت مطمئنه و با احتیاط حرکت کنید، به خصوص در پیچها و سربالاییها.
- بررسی مسیر حرکت: قبل از شروع شخمزنی، مسیر حرکت را بررسی کنید. وجود سنگهای بزرگ، کابلها، لولهها یا سایر موانع میتواند به گاوآهن آسیب رسانده و خطرآفرین باشد.
- حفظ فاصله ایمن: از سایر افراد، به خصوص کودکان، بخواهید در حین کار با گاوآهن فاصله ایمنی را رعایت کنند.
- استفاده از پینهای ایمنی: همیشه از پینها و قفلهای ایمنی مناسب برای اتصال گاوآهن به تراکتور استفاده کنید و از محکم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
- بازرسی دورهای: به طور منظم گاوآهن و تراکتور را از نظر سایش، آسیب یا شل شدن قطعات بازرسی کنید و قبل از شروع به کار، هرگونه مشکل را برطرف نمایید.
ایمنی در کار با ادوات کشاورزی، به ویژه گاوآهن، نه تنها یک قانون، بلکه یک فرهنگ است که باید در تمامی مراحل از تنظیم تا بهرهبرداری رعایت شود.
نتیجهگیری
تنظیم و کالیبره کردن عمق شخم با گاوآهن، یک فرآیند پیچیده اما حیاتی است که تأثیرات گستردهای بر تمامی جنبههای کشاورزی شما دارد. از بهینهسازی مصرف سوخت و کاهش استهلاک گرفته تا بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش عملکرد محصول و حفظ پایداری محیط زیست، تمامی این مزایا گواهی بر اهمیت عمق شخم در کشاورزی پایدار هستند.
همانطور که در این راهنما به تفصیل بررسی شد، دستیابی به شخم زدن یکنواخت و باکیفیت، مستلزم درک عمیق از عوامل موثر بر عمق ایدهآل شخم، آشنایی با اجزای گاوآهن و تراکتور، و اجرای دقیق مراحل نحوه کالیبره کردن عمق خیش گاوآهن است. از بازرسیهای پیش از کار، تنظیم میل لنگ مرکزی و ترازهای طولی و عرضی گرفته تا استفاده از چرخ عمقگیر و کنترل کشش، هر مرحله نقش مهمی در تضمین یک شخم بهینه ایفا میکند. هامین کشت با ارائه اطلاعات دقیق و ابزارهای لازم، شما را در این مسیر یاری میکند.
به یاد داشته باشید که هر مزرعه، هر نوع خاک و هر محصولی شرایط خاص خود را دارد. بنابراین، تجربه عملی، آزمون و خطا، و توجه به نکات فنی تنظیم و سرویس گاوآهن و نیز رفع مشکل شخم ناهموار در شرایط واقعی مزرعه، از اهمیت بالایی برخوردار است. با یادگیری مستمر و ثبت تنظیمات موفق برای شرایط مختلف، میتوانید به یک اپراتور ماهر در تنظیم دقیق عمق گاوآهن تبدیل شوید و از حداکثر پتانسیل زمین خود بهرهبرداری کنید. این دانش و مهارت، سرمایهای است که در بلندمدت، بازدهی و سودآوری کشاورزی شما را تضمین خواهد کرد.
سوالات متداول
بهترین عمق شخم برای کاشت ذرت در خاک لومی شنی چقدر است و چگونه میتوان آن را به دقت اندازهگیری کرد؟
بهترین عمق شخم برای ذرت در خاک لومی شنی معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر است؛ برای اندازهگیری دقیق، پس از شخمزنی یک نوار آزمایشی، گاوآهن را متوقف کرده و با متر نواری در چندین نقطه عمق را اندازه بگیرید.
آیا عدم کالیبراسیون صحیح عمق گاوآهن میتواند منجر به افزایش فرسایش خاک در طولانی مدت شود؟
بله، عدم کالیبراسیون صحیح عمق گاوآهن میتواند با ایجاد بستر بذر نامناسب و دفن ناقص بقایا، خاک را در برابر فرسایش بادی و آبی آسیبپذیرتر کند.
چگونه میتوان تفاوت بین شخم سطحی و شخم عمیق را در یک مزرعه به سرعت تشخیص داد؟
تفاوت بین شخم سطحی و عمیق را میتوان با بررسی عمق شیار شخم و مشاهده میزان برگرداندن خاک و دفن بقایا تشخیص داد؛ شخم عمیق، خاک بیشتری را جابجا کرده و معمولاً لایههای پایینتری را برمیگرداند.
در صورت نداشتن چرخ عمقگیر، بهترین روش برای کنترل دقیق عمق شخم با گاوآهن چیست؟
در صورت نداشتن چرخ عمقگیر، بهترین روش استفاده از اهرم کنترل کشش (Draft Control) تراکتور به همراه تنظیم دقیق میل لنگ مرکزی و ترازهای طولی و عرضی گاوآهن است.
هر چند وقت یکبار باید کالیبراسیون عمق گاوآهن را برای حفظ کارایی بررسی و تنظیم مجدد کرد؟
کالیبراسیون عمق گاوآهن باید با هر بار شروع به کار در مزرعه جدید یا تغییر شرایط خاک و محصول، بررسی و در صورت نیاز تنظیم مجدد شود؛ حداقل سالی یکبار بازبینی جامع توصیه میشود.